tu jesteś:   STRONA GŁÓWNA
Poznaj Tatry
NATURA
   Zielony Świat Tatr
   Zwierzęta Tatr
   Klimat, Skały i Wody
   Kronika wydarzeń przyrod.
KULTURA
   Historia
   Etnografia
Filmy edukacyjne
AUDYCJE RADIOWE
ATLAS ROŚLIN
ATLAS GRZYBÓW
ATLAS ZWIERZĄT
PANORAMY TATR
INNE GÓRY
BLOG / NEWSY
WSPÓŁPRACA


Zielony Świat Tatr
Parki Narodowe - naturalne banki genów
    Parki Narodowe tworzy się głównie dla zachowania przyrody najcenniejszych regionów kraju. Stają się one naturalnym bankiem genów, oazą życia w betonowym świecie. Tu znajdują schronienie gatunki, zarówno zwierząt jak i roślin oraz grzybów, zagrożone wyginięciem lub nie występujące już w innych miejscach.

    Jednak przyroda parków narodowych nie składa się z samych przyrodniczych rarytasów. Zdecydowaną większość stanowią gatunki pospolite. O ile są to gatunki rodzime, są one równie cenne i równie starannie chronione. Rolą parków narodowych jest w tym przypadku zachowanie maksymalnie dużej zmienności wewnątrzgatunkowej. Poza obszarem parków narodowych niektóre genetycznie uwarunkowane cechy, mogą być niepożądane z punktu widzenia gospodarki ludzkiej. Szczególnie widoczne jest to u drzew leśnych. W czasie pielęgnacji drzewostanów gospodarczych eliminowane są osobniki, co do których istnieje podejrzenie, że dostarczą drewno o niskiej jakości technicznej. W ten sposób sztucznie zmniejszany jest udział genów odpowiedzialnych np. za karłowaty wzrost, czy częste rozwidlenia pnia. Naturalna struktura genowa znajduje ochronę w parkach narodowych.

    W naturalnie zróżnicowanej populacji pojawiają się nowe układy genów, czy też mutacje, które mogą nadać osobnikom nową wartość użytkową lub tylko oryginalny wygląd. Często opisywane są nowe formy, odmiany i kultywary gatunków drzewiastych, nie powstałe w arboretach lecz odnalezione w warunkach naturalnych. Część z nich zostaje utrwalona za pomocą rozmnażania wegetatywnego, jednak większość należy traktować jako swoiste ciekawostki przyrodnicze.

    Taką ciekawostką może być odnalezienie w Tatrzańskim Parku Narodowym jodły o niespotykanej korze. Pień tego drzewa, od podstawy po wierzchołek pokryty jest wykwitami kilkucentymetrowej średnicy, przypominającymi nieco kalafiory. Mierzy ona 14 metrów wysokości, ma średnicę prawie 20 cm i około siedemdziesiąt lat (wiek pierśnicowy). Rośnie na północnym stoku, na wysokości około 950 m n.p.m., po lewej stronie wylotu Doliny za Bramką w Tatrach Zachodnich, 100 m od północnej granicy TPN. Ten rejon, choć objęty rezerwatem ścisłym, w znacznym stopniu narażony jest na szkodnictwo leśne, ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo Zakopanego. Szczególnie bolesne są przypadki bezsensownego wandalizmu, jak np. podpisywanie się scyzorykiem na korze żywych drzew. Nasza jodła, choć rośnie w pewnym oddaleniu od ogólnie dostępnych szlaków turystycznych, też została bezmyślnie okaleczona.

    Podręczniki dendrologii milczą na temat takiej odmiany jodły, jednak tworzenie nowej nazwy nie wydaje się konieczne.
Natomiast kilkakrotnie opisywano kosodrzewinę o bardzo gęstych, krótkich igłach, czy karłowatym wzroście, np. kultywary 'Gnom' i 'Mops'. Takie okazy są szczególnie cenne przy urządzaniu zieleni miejskiej. Podobne osobniki można również odnaleźć w naturze, jak np. w Dolinie Białego w Tatrzańskim Parku Narodowym.

Tekst: Tomasz Zwijacz-Kozica

«« Powrót do listy
    Drukuj     Wyślij znajomemu    Ilość odwiedzin   13556

POZNAJ TATRY Copyright © MATinternet s.c. - Z-NE.PL - ZAKOPANE 1999-2024  ::  13703392 odwiedzin od 2007-01-09   ONLINE: 1