tu jesteś:   STRONA GŁÓWNA
Poznaj Tatry
NATURA
   Zielony Świat Tatr
   Zwierzęta Tatr
   Klimat, Skały i Wody
   Kronika wydarzeń przyrod.
KULTURA
   Historia
   Etnografia
Filmy edukacyjne
AUDYCJE RADIOWE
ATLAS ROŚLIN
ATLAS GRZYBÓW
ATLAS ZWIERZĄT
PANORAMY TATR
INNE GÓRY
BLOG / NEWSY
WSPÓŁPRACA


Klimat, Skały i Wody
Wiatr halny
 
Wiatr halny należy do wiatrów górskich, lokalnych. Wiatr taki powstaje, gdy nad Ukrainą zalega rozbudowany wyż baryczny, a od zachodu na obszar Polski jednocześnie nasuwa się głęboki układ niżowy. Następuje wówczas gwałtowny przepływ powietrza znad obszarów położonych na południe od Polski. Przemieszczające się powietrze napotyka przeszkodę w postaci równoleżnikowo rozciągniętych masywów Karpat i Sudetów. Po stronie dowietrznej, na zboczach południowych, w wyniku wymuszonego ruchu w górę, formuje się gruba i zwarta powłoka chmur, widoczna od północy w postaci tzw. „wału”. Jest ona często źródłem występujących tutaj obfitych opadów atmosferycznych.
Po przekroczeniu grzbietu górskiego powietrze jest w znacznym stopniu pozbawione wilgoci i opada w dół szybko ogrzewając się adiabatycznie - czyli w wyniku nagłego wzrostu ciśnienia. Po stronie północnej Karpat i Sudetów występują gwałtowne wiatry ciepłe i suche o prędkościach niekiedy przekraczających nawet 50 m/s. Charakterystyczną cechą tego wiatru jest występowanie, między silnymi podmuchami, okresów zmniejszonej prędkości a nawet ciszy. W ostatniej fazie wiatru halnego nastepuje najczęściej pogorszenie pogody.

Wiatry fenowe w Karpatach i Sudetach są obserwowane szczególnie często w chłodnej porze roku; przyczyniają się do szybkiego zaniku pokrywy śnieżnej i nierzadko do wystąpienia wiosennych powodzi. Wiatry halne (wiatry wiejące z południa, osiągające prędkość co najmniej 5 m/s) są notowane w Zakopanem średnio w roku w ciągu 22,3 dni, a na Kasprowym Wierchu w ciągu 88,3 dni (dane za lata 1951 -1970). W styczniu, listopadzie i grudniu notuje się ponad 33% wszystkich przypadków występowania wiatrów fenowych w ciągu roku. Wiatry halne wieją przeważnie 12 – 48 godzin (60 %), tylko sporadycznie zdarzają się halne trwające ponad 5 dni.

Zainteresowanie wiatrami fenowymi wiąże się z przypisywaną im dużą aktywnością meleorotropową oraz z często niszczycielską ich siłą. Ale są też plusy. Wiatry halne mogą przyczyniać się do likwidacji niekorzystnej stratyfikacji termicznej powietrza, a tym samym do szybszego „wietrzenia" zanieczyszczonych, szczególnie zimą,  dolin i kotlin.

Opracował: Jan Krzeptowski Sabała

Literatura: 
- Alojzy Woś "Klimat Polski" PWN Warszawa 1999
- Praca zbiorowa pod redakcją Zbigniewa Mirka "Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego" TPN Kraków-Zakopane 1996


 poczatek halnego ...

 kilka dni później ...

«« Powrót do listy
    Drukuj     Wyślij znajomemu    Ilość odwiedzin   18628

POZNAJ TATRY Copyright © MATinternet s.c. - Z-NE.PL - ZAKOPANE 1999-2024  ::  14519134 odwiedzin od 2007-01-09   ONLINE: 10