EDUKACYJNE WYCIECZKI PRZYRODNICZE
DOLINA CHOCHOŁOWSKA – GRZEŚ - RAKOŃ
długość trasy - 18 km, suma podejść - 1000 m, czas przejścia – 9 godz.
1. Siwa Polana
- granica Tatr
- strefa ochrony krajobrazowej w parku narodowym
2. Pod Siwiańskimi Turniami
- olszynka karpacka nad Potokiem Chochołowskim
- reliktowe sosny na turniach
3. Niżnia Chochołowska Brama
- wpływ budowy geologicznej na rzeźbę terenu – bramy skalne w dolinie
- zjawiska krasowe – Wywierzysko Chochołowskie
- przekształcone lasy regla dolnego
4. Wyżnia Chochołowska Brama
- zjawiska krasowe – Jaskinie w Dolinie Chochołowskiej
5. Polana Chochołowska
- wpływ pasterstwa na przyrodę
- ochrona ekosystemów nieleśnych – wypas kulturowy owiec i krów
6. Grześ
- górna granica lasu
- główny wododział europejski
- podział polityczny Tatr
- krainy geograficzno-historyczne: Podhale i Orawa
7. Rakoń
- przyroda pięter kosodrzewiny i hal
8. Dolina Wyżnia Chochołowska
- rzeźba polodowcowa – kocioł
DOLINA KOŚCIELISKA – WĄWÓZ KRAKÓW - SMRECZYŃSKI STAW
długość trasy - 15 km, suma podejść - 350 m, czas przejścia – 6 godz.
1. Jarcowa Skałka
- granica Tatr
- wapień numulitowy z widocznymi skamieniałościami
2. Brama Kantaka
- bramy skalne w dolinie, odporność skał na erozję
3. Bacówka
- pasterstwo w Tatrach – zmiany w przyrodzie
- czynna ochrona łąk w parku narodowym
- zjawisko wiatru halnego – wiatrołom na Zadniej Kościeliskiej Kopce
4. Stare Kościeliska
- surowce mineralne w Tatrach
- przemysł w Tatrach - górnictwo i hutnictwo
- roślinność synantropijna – obce gatunki drzew
5. Lodowe Źródło
- krążenie wody w systemie krasowym – wywierzysko
6. Jaskinia Mroźna
- geneza jaskiń tatrzańskich
- formy naciekowe w jaskini
7. Polana Pisana
- zarastanie nie użytkowanej polany – sukcesja wtórna lasu
- ochrona przyrody w rezerwacie ścisłym
8. Wąwóz Kraków - Jaskinia Smocza Jama
- dolinka krasowa
- jaskinie
- roślinność naskalna
9. Ornaczańska Polana
- rzeźba polodowcowa – cyrk lodowcowy w Dolinie Pyszniańskiej
- najwyższy szczyt Tatr Zachodnich - Bystra
10. Smreczyński Staw
- jezioro śródmorenowe
- sukcesja roślinności – zarastanie jeziora
- torfowiska w obszarach morenowych
PRZYSŁOP MIĘTUSI – MAŁOŁĄCZNIAK
długość trasy - 16 km, suma podejść – 1100 m, czas przejścia – 8 godz.
1. Nędzówka
- granica Tatr – załom terenowy, kontakt skał tatrzańskich z fliszem podhalańskim
- Kotlina Zakopiańska jako część Rowu Podtatrzańskiego
2. Staników Żleb
- dolina rzeczna - erozja wsteczna potoku
- skały eoceńskie – zlepieńce i wapienie numulitowe
3. Jaworzynka Miętusia
- widok na Kotlinę Orawsko-Nowotarską i Beskidy
4. Przysłop Miętusi
- wpływ budowy geologicznej na rzeźbę terenu
- polana jako pozostałość po dawnym pasterstwie
- czynna ochrona ekosystemów nieleśnych w parku narodowym - wykaszanie
5. Nad Wantulami
- ruchy masowe - obryw skalny w Dolinie Miętusiej pod koniec epoki lodowcowej
- pozostałość po wiatrołomie w 1968 roku – zjawisko wiatru halnego
6. Kobylarz
- widok na Dolinę Miętusią - elementy rzeźby polodowcowej (żłób, kotły, progi skalne) oraz krasowej (liczne otwory jaskiń, odsłonięta studnia w ścianie Kazalnicy)
- przyroda regla górnego - bór świerkowy
7. Kobylarzowy Żleb
- osadowe skały mezozoiczne - wapienie
- ruchy masowe - odpadanie, powstawanie piargów
- powierzchniowe formy krasowe - żłobki krasowe na progu skalnym
- wpływ ukształtowania terenu na roślinność – obniżenie górnej granicy lasu, roślinność pionierska na piargach wapiennych
8. Czerwony Grzbiet
- skały metamorficzne
- przyroda piętra halnego
9. Małołączniak
- główna grań Tatr
- wododział europejski
- granica krain geograficzno-historycznych: Podhala i Liptowa
DOLINA MAŁEJ ŁĄKI - PRZEŁĘCZ KONDRACKA - KUŹNICE
długość trasy – 12 km, suma podejść - 950 m, czas przejścia – 7 godz.
1. Wylot Doliny Małej Łąki
- granica Tatr
- dolina rzeczna - erozja wsteczna potoku
2. Pod Gmińską Turnią
- podziemne przepływy krasowe - wywierzysko
- głazy morenowe, zmiana profilu doliny
- przekształcony las dolnoreglowy
3. Wielka Polana Małołącka
- u-kształtny przekrój górnej części doliny
- wały moren bocznych po bokach polany
- płaskie dno polany – warstwy osadów wodno-lodowcowych
- ekosystem łąkowy na polanie popasterskiej
4. Niżnia Świstówka
- rzeźba polodowcowa – kocioł
- rowki krasowe
- otwory największej polskiej jaskini – Wielkiej Śnieżnej
- przystosowania roślin do życia w górach
- górna granica lasu
5. Przełęcz Kondracka
- rzeźba masywu Czerwonych Wierchów
- przyroda piętra kosodrzewiny
6. Polana Kondratowa
- zjawisko lawin śnieżnych
- pozostałości obrywu skalnego ze ścian Giewontu
7. Polana Kalatówki
- morena boczna lodowca
- kulturowy wypas owiec i krów w TPN
8. Kuźnice
- wpływ górnictwa i hutnictwa na przyrodę
DOLINA BIAŁEGO – SARNIA SKAŁA – DOLINA STRĄŻYSKA
długość trasy - 8 km, suma podejść - 400 m, czas przejścia – 5 godz.
1. Za wylotem Doliny Białego
- dolina rzeczna – przekrój V- kształtny
- erozyjna działalność górskiego potoku – kaskady i kotły wirowe jako przykład erozji wstecznej
2. Uranowa Sztolnia
- poszukiwania uranu w Tatrach
- buczyna karpacka – naturalny las dolnoreglowy
- rola martwego drewna w lesie – siedlisko dla organizmów
3. Rozdroże
- przyroda regla górnego - bór świerkowy
- zarastający wiatrołom - naturalny płodozmian w reglu górnym
- rola martwego drewna w lesie – naturalne odnowienie drzew
4. Czerwona Przełęcz
- wpływ geologii na rzeźbę terenu - przełęcz wycięta w miękkich łupkach triasowych
- erozja gleby – turystyka
5. Sarnia Skała
- skała osadowa - brekcja dolomitowa
- geografia Podhala – Pasmo Gubałowskie i Rów Podtatrzański
- obniżenie górnej granicy lasu
- roślinność naskalna
- rośliny reliktowe - dębik ośmiopłatkowy, szarotka alpejska
6. Polana Strążyska
- roślinność synantropijna na polanie
7. Kominy Strążyskiej
- dolomitowe formy skalne
KUŹNICE – DOLINA GĄSIENICOWA
długość trasy – 14 km, suma podejść – 700 m, czas przejścia – 7 godz.
1. Kuźnice
- dawny ośrodek przemysłowy
- zagospodarowanie Tatr – turystyka i narciarstwo
2. Boczań
- przekształcony las dolnoreglowy – efekt działalności przemysłowej
3. Skupinów Upłaz
- odsłonięte warstwy wapieni – płaszczowinowa budowa Tatr
- roślinność na podłożu węglanowym
4. Królowa Rówień
- granitowe głazy - morena boczna lodowca
- widok na górna część Doliny Gąsienicowej - kotły i cyrki lodowcowe
5. Sucha Jama
- powierzchniowe zjawiska krasowe - lej krasowy
6. Murowaniec
- granica między Tatrami Zachodnimi a Wysokimi
- górna granica lasu
7. Czarny Staw
- granit - skała magmowa
- rzeźba polodowcowa – kocioł i morena czołowa
- współczesne procesy rzeźbotwórcze w Tatrach Wysokich
- roślinność alpejska na podłożu bezwęglanowym
8. Dolina Jaworzynki
- wpływ pasterstwa na przyrodę
- przyroda reglowych polan pasterskich
KOPIENIEC - NOSAL - KUŹNICE
długość trasy - 7 km, suma podejść - 450 m, czas przejścia -
1. Toporowa Cyrhla
- kotlina Zakopiańska jako część Rowu Podtatrzańskiego
- pogórze Gubałowskie
- granica Tatr
2. Polana pod Kopieńcem
- polana pasterska z ekosystemem łąkowy
- ochrona czynna ekosystemów nieleśnych w parku narodowym
- ochrona zabytków na terenie parku narodowego: grupa zabytkowych szałasów
3. Kopieniec
- widok na Tatry i Podhale
- geograficzny podział Tatr: widoczne różnice w rzeźbie terenu
- roślinność muraw nawapiennych
4. Dolina Olczyska
- zjawiska krasowe: Wywierzysko Olczyskie
- sukcesja wtórna na nieużytkowanej polanie
5. Nosal
- widok na otoczenie Doliny Bystrej
- skały osadowe w Tatrach: wapienie i dolomity
- grawitacyjne ruchy masowe: odpadanie
- reliktowe laski sosnowe
6. Kuźnice
- wpływ górnictwa i hutnictwa na przyrodę
- ochrona zabytków w parku narodowym: zespół budynków dworskich
BRZEZINY – GĘSIA SZYJA – RUSINOWA POLANA
długość trasy - 12 km, suma podejść - 500 m, czas przejścia – 6 godz.
1. Sucha Woda
- granica między Tatrami Zachodnimi i Wysokimi
- rzeźba polodowcowa: wały moren
- świerczyny namorenowe
2. Pańszczycka Młaka
- torfowiska reglowe
3. Waksmundzka Polana
- wpływ pasterstwa na przyrodę
- sukcesja lasu na nieużytkowanej polanie
4. Gęsia Szyja
- płaszczowinowa budowa Tatr
- roślinność naskalna
5. Rusinowa Polana
- ochrona czynna ekosystemów nieleśnych – wypas kulturowy
- morena boczna lodowca
- widok na Dolinę Białki i najwyższe szczyty Tatr
6. Wiatrołom
- zjawisko wiatru halnego
- naturalny płodozmian w świerczynach
DOLINA PIĘCIU STAWÓW POLSKICH – MORSKIE OKO
długość trasy - 20 km, suma podejść - 950, czas przejścia – 8 godz.
1. Most na Waksmundzkim Potoku
- granica polsko-słowacka w Tatrach
- osady rzeczne - otoczaki granitowe
- lasy łęgowe wzdłuż rzeki Białki
2. Za zakrętem
- przekrój u-kształtny Doliny Białej Wody - pozostałość po największym lodowcu tatrzańskim
- bioindykacja - porosty jako naturalne wskaźniki czystość powietrza
4. Pod Szczotami
- wiatrołom – naturalny płodozmian w reglu górnym
- rola martwego drewna w lesie
- ochrona przyrody w rezerwacie ścisłym
5. Dziadula
- rzeźba polodowcowa – żłób lodowcowy Doliny Roztoki
- górna granica lasu obniżona przez lawiny
6. Siklawa
- największy wodospad Tatr Polskich
- przyroda piętra kosodrzewiny
7. Dolina Pięciu Stawów Polskich
- rzeźba polodowcowa - jeziora
- erozyjna działalność lodowca - wygłady lodowcowe
8. Świstówka
- rzeźba polodowcowa – amfiteatr kotłów nad żłobem lodowcowym
- przyroda piętra halnego
9. Wokół Morskiego Oka
- geneza jeziora
- współczesne procesy rzeźbotwórcze - ruchy masowe
- piętrowy układ roślinności na stokach Żabich Szczytów
- reliktowe bory limbowe
10. Żleb Żandarmerii
- zjawisko lawin śnieżnych
- obniżenie górnej granicy lasu
|
Jan Krzeptowski-Sabała 
